Pałac Piescha w Tomaszowie będzie wywłaszczony? Procedura ruszyła. Tymczasem willę wystawiono na sprzedaż

Prokuratura Rejonowa w Tomaszowie Mazowieckim po przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym, prowadzonym za sygn. 4214-0.Pa.56.2023, skierowała do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi wniosek o wywłaszczanie nieruchomości zabytkowej Willa Piescha położonej przy ul. Barlickiego 32 (zgodnie z procedurą określną w art. 50 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Na skutek skierowanego wniosku, Wojewódki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi uruchomił procedurę wywłaszczania.

- Chętnie poddamy się tej procedurze, nawet rozmawiałem o tym wczoraj z panem z WUOZ - powiedział nam, pytany telefonicznie o stanowisko, Mariusz Gołaś, przedstawiciel właściciela Pałacu Piescha, spółki Maxbud Prestige.

Gdy dopytujemy, czy takie wywłaszczenie jest korzystne z punktu widzenia właściciela, przedstawiciel prosi jednak o pytania mejlem. Prośbę o stanowisko wysłaliśmy więc również tą drogą, a odpowiedź opublikujemy niezwłocznie po jej otrzymaniu.

Zgodnie z ustawą, zabytek nieruchomy może być na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku, w trybie i na zasadach przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.

W ubiegłym roku prezydent Tomaszowa Mazowieckiego wystąpił do starosty tomaszowskiego z pismem dotyczącym wywłaszczenia pałacu, zadeklarował też wolę nabycia nieruchomości do zasobów miejskich. Na odpowiedź się nie doczekał...

Tymczasem łódzka spółka Maxbud Prestige wystawiła pałac na sprzedaż. Na portalu z nieruchomościami zabytkowymi, cenę ofertową (do negocjacji) ustalono na 1 mln 490 tys. zł. Willa ma powierzchnię 1 700 m², zaś powierzchnia działki wynosi 2 980 m². Jako dodatkowe atuty nieruchomości wskazano lokalizację w ścisłym centrum Tomaszowa Mazowieckiego, naprzeciwko galerii handlowej.

Zainteresowanie ofertą sprzedaży zabytkowego pałacu, jak słyszymy od przedstawiciela właściciela, było jednak znikome.

- Niewiele telefonów, do konkretów daleko - przyznał Mariusz Gołaś.

Przypomnimy, że Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi, po kontroli obiektu przeprowadzonej już dwa lata temu, ocenił, że właściciel willi dopuścił się dewastacji wnętrz pałacu i podejmował prace o charakterze budowlanym bez wymaganego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Z tego powodu powiadomił prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa oraz wydał decyzję nakazującą doprowadzenie willi do jak najlepszego stanu.

Decyzja ta nakładała na właściciela nie tylko obowiązek zabezpieczenia obiektu przed dalszą degradacją, ale również sporządzenie projektu odtworzenia wystroju wnętrz, który musi być wykonany w oparciu o skrupulatną inwentaryzację oraz kwerendę archiwalną. Dodatkowo decyzja zobowiązywała go także do uporządkowania zieleni wokół budynku, usunięcia roślinności z elewacji i dachu.

Ostatnia kontrola pałacu odbyła się 15 lutego 2024 roku. Przeprowadzała ją Fundacja Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody wraz z inspektorami WUOZ z Łodzi. Opisano wiele zaniedbań na zewnątrz, ale najgorszy stan ukazało wnętrze budynku.

- Wchodząc do środka, oczom ukazuje się obraz rozpaczy, opady atmosferyczne sukcesywnie zalewają wnętrza pogarszając stan stropów. W sali przylegającej do pałacowej oranżerii tragiczny stan stropu łukowego. Jeszcze niespełna 3 lata temu był w dobrym stanie, co pokazuje zaniedbania obecnego właściciela. Przy dalszej obojętności w przeciągu roku może dojść do katastrofy budowlanej - opisywała Fundacja Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody, zaś w protokole znalazło się stwierdzenie „właściciel nie wywiązał się z zaleceń konserwatorskich i restauratorskich”.

Pałac Moritza Piescha przy ul. Barlickiego w Tomaszowie to jeden z piękniejszych budynków, przypominający czasy fabrykanckiego rozwoju miasta z przełomu XIX i XX wieku. Willa jest wybitnym przykładem architektury rezydencjonalnej z tego okresu. Zbudowana została w oparciu o projekt A. Sroki i D. Laude. Jej właścicielem był Moritz Piesch, Austriak, który założył jedną z pierwszych fabryk w Tomaszowie. Pierwotna eklektyczna forma budowli zachowała się do naszych czasów (mimo późniejszej przebudowy).

Pałac powstał w 1895 roku. Po bankructwie i wyjeździe rodziny Pieschów z Tomaszowa w latach 20. XX wieku, nowym gospodarzem pałacu została Ubezpieczalnia Społeczna. Aż do lat 70. dawny dom Pieschów służył pacjentom, będąc siedzibą różnych przychodni. W latach 80. pałac znalazł się w rękach muzeum w Tomaszowie i miał się stać siedzibą biblioteki, a także filią muzeum. Prace adaptacyjne ruszyły, ale na ich ukończenie zabrakło pieniędzy... W 1988 roku miasto przekazało pałac zabiegającej o niego "Mazovii". Potem zmieniał właścicieli prywatnych.